19/07 Süleyman'ın Özdeyişleri 22-24
[tr] Süleyman'ın Özdeyişleri 22-24
22:1 İyi ad büyük servetten,
Saygınlık gümüş ve altından yeğdir.
2 Zenginle yoksulun ortak yönü şu:
Her ikisini de RAB yarattı.
3 İhtiyatlı kişi tehlikeyi görünce saklanır,
Bönse öne atılır ve zarar görür.
4 Alçakgönüllülüğün ve RAB korkusunun ödülü,
Zenginlik, onur ve yaşamdır.
5 Kötünün yolu diken ve tuzakla doludur.
Canını korumak isteyen bunlardan uzak durur.
6 Çocuğu tutması gereken yola göre yetiştir,
Yaşlandığında o yoldan ayrılmaz.
7 Zengin yoksullara egemen olur,
Borç alan borç verenin kulu olur.
8 Fesat eken dert biçer,
Gazabının değneği yok olur.
9 Cömert olan kutsanır,
Çünkü yemeğini yoksullarla paylaşır.
10 Alaycıyı kov, kavga biter;
Çekişme ve aşağılamalar da sona erer.
11 Yürek temizliğini ve güzel sözleri seven,
Kralın dostluğunu kazanır.
12 RAB bilgiyi gözetip korur,
Hainin sözlerini ise altüst eder.
13 Tembel der ki, ‹‹Dışarda aslan var,
Sokağa çıksam beni parçalar.››
14 Sokak kadınının ağzı dipsiz çukur gibidir,
RABbin gazabına uğrayan oraya düşer.
15 Akılsızlık çocuğun öz yapısındadır,
Değnekle terbiye edilirse akılsızlıktan uzaklaşır.
16 Servetini büyütmek için yoksulu ezenle
Zengine armağan verenin sonu yoksulluktur.
17 Kulak ver, bilgelerin sözlerini dinle,
Öğrettiğimi zihnine işle.
18 Sözlerimi yüreğinde saklarsan mutlu olursun,
Onlar hep hazır olsun dudaklarında.
19 RABbe güvenmen için
Bugün bunları sana, evet sana da bildiriyorum.
20 Senin için otuz söz yazdım,
Bilgi ve öğüt sözleri...
21 Öyle ki, güvenilir, doğru sözleri bilesin,
Böylece seni gönderene güvenilir yanıt verebilesin.
22 Yoksulu, yoksul olduğu için soymaya kalkma,
Düşkünü mahkemede ezme. Masoretik metinde geçmemektedir.
23 Çünkü onların davasını RAB yüklenecek
Ve onları soyanların canını alacak.
24 Huysuz kişiyle arkadaşlık etme;
Tez öfkelenenle yola çıkma.
25 Yoksa onun yollarına alışır,
Kendini tuzağa düşmüş bulursun.
26 El sıkışıp
Başkasının borcuna kefil olmaktan kaçın.
27 Ödeyecek paran olmazsa,
Altındaki döşeğe bile el koyarlar.
28 Atalarının belirlediği
Eski sınır taşlarının yerini değiştirme.
29 İşinde usta birini görüyor musun?
Öylesi sıradan kişilere değil,
Krallara bile hizmet eder.
23:1 Bir önderle yemeğe oturduğunda
Önüne konulana dikkat et.
2 İştahına yenilecek olursan,
Daya bıçağı kendi boğazına.
3 Onun lezzetli yemeklerini çekmesin canın,
Böyle yemeğin ardında hile olabilir.
4 Zengin olmak için didinip durma,
Çıkar bunu aklından.
5 Servet göz açıp kapayana dek yok olur,
Kanatlanıp kartal gibi göklere uçar.
6 Cimrinin verdiği yemeği yeme,
Lezzetli yemeklerini çekmesin canın.
7 Çünkü yediğin her şeyin hesabını tutar,
‹‹Ye, iç›› der sana,
Ama yüreği senden yana değildir.
8 Yediğin azıcık yemeği kusarsın,
Söylediğin güzel sözler de boşa gider.
9 Akılsıza öğüt vermeye kalkma,
Çünkü senin sözlerindeki sağduyuyu küçümser.
10 Eski sınır taşlarının yerini değiştirme,
Öksüzlerin toprağına el sürme.
11 Çünkü onların Velisi güçlüdür
Ve onların davasını sana karşı O yürütür. kurtarıcılığı vurguluyor.
12 Uyarıları zihnine işle,
Bilgi dolu sözlere kulak ver.
13 Çocuğunu terbiye etmekten geri kalma,
Onu değnekle dövsen de ölmez.
14 Onu değnekle döversen,
Canını ölüler diyarından kurtarırsın.
15 Oğlum, bilge yürekli olursan,
Benim yüreğim de sevinir.
16 Dudakların doğru konuştuğunda
Gönlüm de coşar.
17 Günahkârlara imrenmektense,
Sürekli RAB korkusunda yaşa.
18 Böylece bir geleceğin olur
Ve umudun boşa çıkmaz.
19 Oğlum, dinle ve bilge ol,
Yüreğini doğru yolda tut.
20 Aşırı şarap içenlerle,
Ete düşkün oburlarla arkadaşlık etme.
21 Çünkü ayyaş ve obur kişi yoksullaşır,
Uyuşukluk da insana paçavra giydirir.
22 Sana yaşam veren babanın sözlerine kulak ver,
Yaşlandığı zaman anneni hor görme.
23 Gerçeği satın al ve satma;
Bilgeliği, terbiyeyi, aklı da.
24 Doğru kişinin babası coştukça coşar,
Bilgece davranan oğulun babası sevinir.
25 Annenle baban seninle coşsun,
Seni doğuran sevinsin.
26 Oğlum, beni yürekten dinle,
Gözünü gittiğim yoldan ayırma.
27 Çünkü fahişe derin bir çukur,
Ahlaksız kadın dar bir kuyudur.
28 Evet, soyguncu gibi pusuda bekler
Ve birçok erkeği yoldan çıkarır.
29 Ah çeken kim? Vah çeken kim?
Kimdir çekişip duran?
Yakınan kim? Boş yere yaralanan kim?
Gözleri kanlı olan kim?
30 İçmeye oturup kalkamayanlar,
Karışık şarapları denemeye gidenlerdir.
31 Şarabın kızıl rengine,
Kadehte ışımasına,
Boğazdan aşağı süzülüvermesine bakma.
32 Sonunda yılan gibi ısırır,
Engerek gibi sokar.
33 Gözlerin garip şeyler görür,
Aklından ahlaksızlıklar geçer.
34 Kendini kâh denizin ortasında,
Kâh gemi direğinin tepesinde yatıyor sanırsın.
35 ‹‹Dövdüler beni ama incinmedim,
Vurdular ama farketmedim›› dersin,
‹‹Yeniden içmek için ne zaman ayılacağım?››
24:1 Kötülere imrenme,
Onlarla birlikte olmayı isteme.
2 Çünkü yürekleri zorbalık tasarlar,
Dudakları belalardan söz eder.
3 Ev bilgelikle yapılır,
Akılla pekiştirilir.
4 Bilgi sayesinde odaları
Her türlü değerli, güzel eşyayla dolar.
5 Bilgelik güçten,
Bilgi kaba kuvvetten üstündür. üstündür›› (bkz. Septuaginta), Masoretik metin ‹‹Bilge güçlü olur, bilgi sahibi gücünü artırır.››
6 Savaşmak için yöntem,
Zafer kazanmak için birçok danışman gerekli.
7 Ahmak için bilgelik ulaşılamayacak kadar yüksektir,
Kent kurulunda ağzını açamaz.
8 Kötülük tasarlayan kişi
Düzenbaz olarak bilinecektir.
9 Ahmakça tasarılar günahtır,
Alaycı kişiden herkes iğrenir.
10 Sıkıntılı günde cesaretini yitirirsen,
Gücün kıt demektir.
11 Ölüm tehlikesi içinde olanları kurtar,
Ölmek üzere olanları esirge.
12 ‹‹İşte bunu bilmiyordum›› desen de,
İnsanın yüreğindekini bilen sezmez mi?
Senin canını koruyan anlamaz mı?
Ödetmez mi herkese yaptığını?
13 Oğlum, bal ye, çünkü iyidir,
Süzme bal damağa tatlı gelir.
14 Bilgelik de canın için öyledir, bilmiş ol.
Bilgeliği bulursan bir geleceğin olur
Ve umudun boşa çıkmaz.
15 Ey kötü adam, doğru kişinin evine karşı pusuya yatma,
Konutunu yıkmaya kalkma.
16 Çünkü doğru kişi yedi kez düşse yine kalkar,
Ama kötüler felakette yıkılır.
17 Düşmanın düşüşüne keyiflenme,
Sendelemesine sevinme.
18 Yoksa RAB görür ve hoşnut kalmaz
Ve düşmanına duyduğu öfke yatışır.
19 Kötülük edenlere kızıp üzülme,
Onlara özenme.
20 Çünkü kötülerin geleceği yok,
Çırası sönecek onların.
21 Oğlum, RABbe ve krala saygı göster,
Onlara başkaldıranlarla arkadaşlık etme.
22 Çünkü onlar ansızın felakete uğrar,
İnsanın başına ne belalar getireceklerini kim bilir?
23 Şunlar da bilgelerin sözleridir:
Yargılarken yan tutmak iyi değildir.
24 Kötüye, ‹‹Suçsuzsun›› diyen yargıcı
Halklar lanetler, uluslar kınar.
25 Ne mutlu suçluyu mahkûm edene!
Herkes onu candan kutlar.
26 Dürüst yanıt
Gerçek dostluğun işaretidir. ‹‹Dürüst yanıt veren dudakları öper.››
27 İlkin dışardaki işini bitirip tarlanı hazırla,
Ondan sonra evini yap.
28 Başkalarına karşı nedensiz tanıklık etme
Ve dudaklarınla aldatma.
29 ‹‹Bana yaptığını ben de ona yapacağım,
Ödeteceğim bana yaptığını›› deme.
30 Tembelin tarlasından,
Sağduyudan yoksun kişinin bağından geçtiğimde
31 Her yanı dikenlerin, otların
Kapladığını gördüm;
Taş duvar da yıkılmıştı.
32 Gördüklerimi derin derin düşündüm,
Seyrettiklerimden ibret aldım.
33 ‹‹Biraz kestireyim, biraz uyuklayayım,
Ellerimi kavuşturup şöyle bir uyuyayım›› demeye kalmadan,
34 Yokluk bir haydut gibi,
Yoksulluk bir akıncı gibi gelir üzerine.
